دکتر هارویل هندریکس، زوجدرمانگر معروف، سه گام اساسی را برای ایجاد رابطهای سالم و شاد میان زوجها مطرح میکند. وی سپس دادن «هدیههای» ارتباطی را بهعنوان وسیلهای برای تقویت رابطه همسران تشویق میکند. آموختن فنون اساسی ارتباطی، به همسران کمک میکند که ورای بحثوجدلهای رنجآور به رابطهای شاد و موفق دست یابند.
برای مطالعه متن کامل به ادامه مطلب مراجعه فرمایید...
گام اول: آینه شدن (انعکاس) آینه شدن اولین گامِ گوش دادن به شریک خود، بدون قضاوت یا تحریف افکار و احساسات اوست.
گام دوم: ارزش دادن گوش کردن بهتنهایی کافی نیست، باید بهدقت به گفتههای همسرتان توجه کنید و نشان بدهید که برای گفتههای او ارزش قائلید.
گام سوم: همدلی کردن وقتی شریک زندگیتان احساسات خود را بیان کرد، باید خود را جای او بگذارید و احساساتش را درک و با وی همدلی کنید.
هدیه دادن: تبدیل احساس ناکامی به احساس رضایت هدیه دادن یعنی آموختن اینکه چگونه میشود رفع موارد ناخوشایند در رابطه و خواسته هایتان از طرف مقابل را بهصورت هدیه از او درخواست کنید.
تمرین آینه شدن یا منعکس کردن:
به شریکتان آن پیامی را بدهید که میخواهید بشنود. پیام باید با «من» شروع شود و بیانکننده احساسات شما باشد. مثال: «من وقتی تحقیرم میکنی، ناراحت میشوم.» سپس شریک شما باید پیام شما را منعکس کند. مثال: «اگر درست فهمیده باشم وقتی تو را تحقیر میکنم ناراحت میشوی. درسته؟» اگر شریک شما پیامتان را درست درک نکرد، دوباره آن را تکرار کنید تا مطمئن شوید که پیامتان درست دریافت شده است. پیام خود را کامل کنید. بعد از اینکه شریکتان دقیقاً آنچه را که منظور شما بود بیان کرد، باید از شما بپرسد: «آیا چیز دیگری هست که بخواهی دراینباره به من بگویی؟» این امر به شما کمک میکند تا احساستان را کاملاً بیان کنید. همچنین مانع از آن میشود که شریکتان به یک پیام ناقص پاسخ دهد. وقتی پیام کامل شد، شریکتان تمام پیام را بهصورت خلاصه بیان میکند. مثال: «بگذار ببینم آیا درست فهمیدهام که...» شریک شما باید مطمئن شود پیام را دقیق فهمیده است و شما درست بودن آن را تأیید کنید. وقتی پیام شما بهصورت دقیق دریافت شد، میتوانید گام بعدی را بردارید.
تمرین ارزش دادن:
دریافت پیام شما از طرف شریکتان به این معنا نیست که او شما را تصدیق میکند و برای گفتههای شما ارزش قائل است. او لزوماً نباید با حرفهای شما موافق باشد تا برای آن اعتبار قائل شود. در این گام، او با استفاده از عبارات مناسبی مانند «منطقی بهنظر میرسد، چون...» یا «میفهمم چی میگی، ... » به شما نشان میدهد که پیامتان را تصدیق و درک میکند. عباراتی نظیر «منطقی است» میتواند بسیار مفید باشد. استفاده از این عبارت به شما میگوید که شریکتان فکر نمیکند که احساسات شما غیرمنطقی یا جنونآمیز است. قبل از گام نهادن به مرحله بعدی، شریک شما باید مطمئن شود که توانسته است اعتبار و ارزش لازم را برای شما قائل شود.
تمرین همدلی:
گام مهم بعدی در فرایند گفتوگو برای شریک شما این است که با احساس شما همدلی کند. از نظر دکتر هندریکس، همدلی به این معناست که «خود را جای طرف مقابل بگذار و احساس او را درک کن و به او نشان بده که بهخاطر اوست که در آن لحظه در آنجا حضور داری.» شریک شما می تواند همدلی خود را با بیان عبارتی مانند «من میفهمم، احساس تو این است که ...» نشان دهد. از آنجایی که شناخت دقیق احساسات فرد دشوار است، شریک شما برای تأیید صحت گفتارش مجدداً از شما میپرسد: «آیا احساس تو این بود؟» اگر او احساسات شما را درست درک نکرده باشد، باید پیامتان را برای او تکرار کنید. بعد از بیان مجدد پیام خود، همسرتان برای اطمینان از اینکه همه احساسات شما را درک کرده است، دوباره میپرسد: «آیا چیز دیگری هست که بخواهی در مورد احساست به من بگویی؟»
تمرین هدیه دادن:
وقتی شریکتان همه این مراحل را پشتسر گذاشت، دادن «هدیه» میتواند به استحکام این فرایند کمک کند. ببینید چه چیزی را در رابطه خود میخواستید که بهدست نیاوردید؟ بیاموزید آنچه را که کمبود آن در رابطه شما ناراحتکننده بوده است، در قالب هدیه درخواست کنید. دکتر هندریکس پیشنهاد میکند که هریک از زوجها تغییر رفتاری را که دیگری از او درخواست میکند، به شکل «هدیه» ارزانی کنند. او میگوید: « شریکتان را بهخاطر آنچه که هست شماتت نکنید. بهجای آنکه خواسته خود را با سرخوردگی و سرزنش بگویید، آن را در قالب یک آرزو بیان کنید.» حال وقت آن است که از طرف مقابل خود درخواستی کوچک و مثبت بکنید. میتوانید عبارت خود را اینطور شروع کنید: «همین الان میتونم ازت خواهشی کنم؟ میشه یه کلام محبتآمیز بهم بگی؟» شریکتان نیز باید شما را همراهی کند. با دادن این «هدیهها» به یکدیگر و استمرار آن شاهد تغییراتی خواهید بود که طی آن میتوانید شریکتان را بدون قضاوت کردن ببینید. دکترهندریکس میگوید: «وقتی زوجین بتوانند روی این هدیهها حساب کنند، دایره امنیت روابط گسترش مییابد و موانع دفاعی روبهکاهش میگذارند.»
وقتی تمرین ارتباط کلامی آگاهانه را برای یکی از طرفین رابطه انجام دادید، نقشها را عوض کنید. حالا نوبت شماست که آینه شدن، ارزش دادن، همدلی کردن، و هدیه دادن به شریکتان را تجربه کنید.
گام دوم: ارزش دادن گوش کردن بهتنهایی کافی نیست، باید بهدقت به گفتههای همسرتان توجه کنید و نشان بدهید که برای گفتههای او ارزش قائلید.
گام سوم: همدلی کردن وقتی شریک زندگیتان احساسات خود را بیان کرد، باید خود را جای او بگذارید و احساساتش را درک و با وی همدلی کنید.
هدیه دادن: تبدیل احساس ناکامی به احساس رضایت هدیه دادن یعنی آموختن اینکه چگونه میشود رفع موارد ناخوشایند در رابطه و خواسته هایتان از طرف مقابل را بهصورت هدیه از او درخواست کنید.
تمرین آینه شدن یا منعکس کردن:
به شریکتان آن پیامی را بدهید که میخواهید بشنود. پیام باید با «من» شروع شود و بیانکننده احساسات شما باشد. مثال: «من وقتی تحقیرم میکنی، ناراحت میشوم.» سپس شریک شما باید پیام شما را منعکس کند. مثال: «اگر درست فهمیده باشم وقتی تو را تحقیر میکنم ناراحت میشوی. درسته؟» اگر شریک شما پیامتان را درست درک نکرد، دوباره آن را تکرار کنید تا مطمئن شوید که پیامتان درست دریافت شده است. پیام خود را کامل کنید. بعد از اینکه شریکتان دقیقاً آنچه را که منظور شما بود بیان کرد، باید از شما بپرسد: «آیا چیز دیگری هست که بخواهی دراینباره به من بگویی؟» این امر به شما کمک میکند تا احساستان را کاملاً بیان کنید. همچنین مانع از آن میشود که شریکتان به یک پیام ناقص پاسخ دهد. وقتی پیام کامل شد، شریکتان تمام پیام را بهصورت خلاصه بیان میکند. مثال: «بگذار ببینم آیا درست فهمیدهام که...» شریک شما باید مطمئن شود پیام را دقیق فهمیده است و شما درست بودن آن را تأیید کنید. وقتی پیام شما بهصورت دقیق دریافت شد، میتوانید گام بعدی را بردارید.
تمرین ارزش دادن:
دریافت پیام شما از طرف شریکتان به این معنا نیست که او شما را تصدیق میکند و برای گفتههای شما ارزش قائل است. او لزوماً نباید با حرفهای شما موافق باشد تا برای آن اعتبار قائل شود. در این گام، او با استفاده از عبارات مناسبی مانند «منطقی بهنظر میرسد، چون...» یا «میفهمم چی میگی، ... » به شما نشان میدهد که پیامتان را تصدیق و درک میکند. عباراتی نظیر «منطقی است» میتواند بسیار مفید باشد. استفاده از این عبارت به شما میگوید که شریکتان فکر نمیکند که احساسات شما غیرمنطقی یا جنونآمیز است. قبل از گام نهادن به مرحله بعدی، شریک شما باید مطمئن شود که توانسته است اعتبار و ارزش لازم را برای شما قائل شود.
تمرین همدلی:
گام مهم بعدی در فرایند گفتوگو برای شریک شما این است که با احساس شما همدلی کند. از نظر دکتر هندریکس، همدلی به این معناست که «خود را جای طرف مقابل بگذار و احساس او را درک کن و به او نشان بده که بهخاطر اوست که در آن لحظه در آنجا حضور داری.» شریک شما می تواند همدلی خود را با بیان عبارتی مانند «من میفهمم، احساس تو این است که ...» نشان دهد. از آنجایی که شناخت دقیق احساسات فرد دشوار است، شریک شما برای تأیید صحت گفتارش مجدداً از شما میپرسد: «آیا احساس تو این بود؟» اگر او احساسات شما را درست درک نکرده باشد، باید پیامتان را برای او تکرار کنید. بعد از بیان مجدد پیام خود، همسرتان برای اطمینان از اینکه همه احساسات شما را درک کرده است، دوباره میپرسد: «آیا چیز دیگری هست که بخواهی در مورد احساست به من بگویی؟»
تمرین هدیه دادن:
وقتی شریکتان همه این مراحل را پشتسر گذاشت، دادن «هدیه» میتواند به استحکام این فرایند کمک کند. ببینید چه چیزی را در رابطه خود میخواستید که بهدست نیاوردید؟ بیاموزید آنچه را که کمبود آن در رابطه شما ناراحتکننده بوده است، در قالب هدیه درخواست کنید. دکتر هندریکس پیشنهاد میکند که هریک از زوجها تغییر رفتاری را که دیگری از او درخواست میکند، به شکل «هدیه» ارزانی کنند. او میگوید: « شریکتان را بهخاطر آنچه که هست شماتت نکنید. بهجای آنکه خواسته خود را با سرخوردگی و سرزنش بگویید، آن را در قالب یک آرزو بیان کنید.» حال وقت آن است که از طرف مقابل خود درخواستی کوچک و مثبت بکنید. میتوانید عبارت خود را اینطور شروع کنید: «همین الان میتونم ازت خواهشی کنم؟ میشه یه کلام محبتآمیز بهم بگی؟» شریکتان نیز باید شما را همراهی کند. با دادن این «هدیهها» به یکدیگر و استمرار آن شاهد تغییراتی خواهید بود که طی آن میتوانید شریکتان را بدون قضاوت کردن ببینید. دکترهندریکس میگوید: «وقتی زوجین بتوانند روی این هدیهها حساب کنند، دایره امنیت روابط گسترش مییابد و موانع دفاعی روبهکاهش میگذارند.»
وقتی تمرین ارتباط کلامی آگاهانه را برای یکی از طرفین رابطه انجام دادید، نقشها را عوض کنید. حالا نوبت شماست که آینه شدن، ارزش دادن، همدلی کردن، و هدیه دادن به شریکتان را تجربه کنید.